„Uwolnić projekt” to nowy model produkcji i dystrybucji dóbr materialnych w oparciu o wolne licencje Creative Commons oraz relacje jakie użytkownik nawiązuje z lokalnym rzemieślnikiem-wytwórcą.
Punktem wyjścia jest refleksja nad koncepcją całościowego spojrzenia na rzemiosło, jego wytwory, twórców i użytkowników. Reprezentował ją Piotr Szacki, wieloletni pracownik naukowy Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie, zgłębiając istotę ludowego rzemiosła i propagując je w formie autorskich wystaw, tekstów, filmów, wywiadów z badań terenowych.
Interdyscyplinarny projekt UWOLNIĆ PROJEKT polega na opracowaniu współczesnych wersji dawnych, tradycyjnych wytworów rzemieślniczych znajdujących się w magazynie gospodarki podstawowej i rzemiosł Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie.
Wybór obiektów został dokonany przez grupę kompetencyjną, będącą fuzją wiedzy i doświadczenia projektantów, rzemieślników, etnologów i muzealników.
Nowe przedmioty powstały w efekcie ścisłej współpracy rzemieślnika i projektanta. W dalszym etapie w Internecie została zamieszczona dokumentacja wykonawcza powstałych produktów na wolnej licencji Creative Commons. Zainteresowani mogą pobierać dokumentację z sieci i wykonać przedmiot u lokalnego rzemieślnika lub samodzielnie, dostosowując go do własnych potrzeb.
Cechy nowego przedmiotu:
- KSZTAŁT I TWORZYWO - nawiązujące do materiałów wykorzystywanych w tradycyjnym rzemiośle z uwzględnieniem postępu technologicznego
- PRODUKCJA - opracowanie technologii produkcji będzie efektem ścisłej współpracy projektanta z rzemieślnikiem.
- ROZPOWSZECHNIENIE WZORU - pełna dokumentacja wykonawcza zostanie udostępniona w Internecie na wolnej licencji Creative Commons.
- DYSTRYBUCJA - każdy będzie mógł pobrać ze strony internetowej dokumentację wykonawczą i wykonać przedmiot u wybranego przez siebie rzemieślnika, np. z najbliższej okolicy, co przyczyni się do wzmacniania więzi lokalnych i realizacji w praktyce idei zrównoważonego rozwoju.
Wszystkie etapy dawnego modelu wytwarzania i dystrybucji wytworów rzemieślniczych są opracowane w formie współczesnych odpowiedników, według tradycyjnego modelu: 1) rzemieślnik wykonywał przedmiot przy użyciu tradycyjnego warsztatu, 2) zbliżone wzory występowały w danym regionie, będąc wyznacznikiem mody i identyfikacji, 3) kupowano wytwory bezpośrednio od rzemieślników bądź na targu lub jarmarku. Współczesny model przez nas opracowany, nawiązuje do tradycyjnego w następujących obszarach: 1) wytwór powstanie w efekcie współpracy projektanta z rzemieślnikiem, 2) dokumentacja wykonawcza zostanie udostępniona w Internecie, 3) konsument ma możliwość pobrania dokumentacji projektu ze strony internetowej i wykonania go u rzemieślnika z najbliższej okolicy.
Co chcemy osiągnąć?
- Upowszechniać nowy model produkcji, zgodny z ideą zrównoważonego rozwoju jako alternatywy dla produkcji masowej.
- Przywrócić ludowym wytworom rzemieślniczym „drugie życie” poprzez opracowanie współczesnych wzorów kilku przedmiotów znajdujących się w zbiorach PME.
- Wzmocnić więzi lokalne budując relacje – to zainteresowany zamówi produkt u rzemieślnika z najbliższej okolicy.
- Zaangażować bezpośredniego odbiorcę w proces produkcyjny – osoba zamawiająca przedmiot określa własne preferencje kolorystyczne czy gabarytowe.
- Stworzyć ciekawą sytuację twórczą zarówno projektantowi, rzemieślnikowi jak i odbiorcy.
- Propagować idee Piotra Szackiego i jego całościowe spojrzenie na rzemiosło, uwzględniające zarówno wytwórcę jak i użytkownika.
Projekt jest realizowany od 2014 roku, do tej pory był współfinansowany przez: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Urząd m.st. Warszawy, Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego. W 2016 roku realizowaliśmy projekt wspólnie z Muzeum Huculszczyzny i Pokucia w Kołomyi, gdzie wspólnie z ukraińskimi rzemieślnikami stworzyliśmy 4 przedmioty.
